Pasy rycerskie odgrywały symboliczna rolę jako atrybut rycerza pasowanego. Częstokroć okazałe pasy były noszone także przez zbrojnych oraz giermków, możnych władców, a także wójtów, czy innych urzędników niekoniecznie będących rycerzami. Istnieje także dużo zabytków ikonograficznych przedstawiających wysoko urodzone kobiety w typowych pasach rycerskich. Cechowały się różnorodnością konstrukcji, rodzaju zdobień i sposobu noszenia. Ze względu na sposób noszenia dzielimy je na pasy taliowe, biodrowe oraz spowijające miecz. Pasy taliowe były noszone w talii, przeważnie na zbroi. W większości były wąskie, wykonane ze skóry lub dzianiny, zapinane sprzączką lub wiązane. Pasy noszono w poziomie lub skośnie zsuwające się najczęściej na lewe biodro. Służyły nie tylko do noszenia miecza, ale również do spinania stroju rycerskiego. Pasy taśmowe dekorowano dużymi metalowymi aplikacjami. Pasy segmentowe wykonane z metalowych ogniw spinane były klamrą, przeważnie były szerokie i noszone na biodrach.

Miecz, symbol wczesnopiastowskich wojów, zaczynał dzielić to miano z pasem rycerskim – atrybutem pasowanego rycerza. Pasy rycerskie możemy poznać studiując późnośredniowieczne źródła ikonograficzne, pieczęcie i nagrobki. W pierwszej połowie XIII w. powszechne było noszenie na pancerzu tuniki spiętej ciasno pasem taliowym. Ciekawe jest przedstawienie śpiących strażników z kodeksu iluminowanego z Trzebnicy z XIII w., odzianych w kolczugi z przewiązanymi na supeł pasami taliowymi skośnymi. Stosowanie pasów taliowych skośnych wynikało z używania coraz dłuższych mieczy.

Stosowano również pasy taliowe poziome z rapciami, dzięki czemu miecz przyjmował pozycję pionową. Używano również dwa pasy: zasadniczy , ściągający szatę i mieczowy. Zdobione taliowe pasy rycerskie widoczne są na nagrobkach książąt śląskich.
Wśród aplikacji dominuje motyw roślinny w postaci lilii i rozet. Na nagrobku księcia wrocławskiego Henryka IV Prawego, ukazane są dwa pasy. Jeden spina talię księcia, drugi spowija pochwę z mieczem uniesionym do góry.

Pas umieszczony w talii jest pasem poziomym taśmowym, zdobionym rzędem rozet, spięty profilowaną sprzączką. Pas spowijający pochwę z mieczem zdobiony jest rzędem drobnych okuć o motywach lilii i kółek koncentrycznie wpisanych w okręgi. Analogiczny pas przedstawiony jest na płycie nagrobnej księcia ścinawskiego Przemysława. Pas Bolesława I Wysokiego zdobiony jest przemiennie okuciami w postaci poprzecznych do taśmy pasa wąskich półwałków wypukłych oraz czwórliści. Jest wąski, spięty profilowaną sprzączką w formie owalnej z końcem opuszczonym na dół. Podobne zdobienia widać na dwóch wąskich pasach z nagrobka księcia świdnickiego Bolka I Surowego, zdobionych motywem roślinno – geometrycznym. Duże okucia koliste stanowią samodzielną dekorację pasa rycerskiego. Biodrowy pas księcia Ludwika II Brzeskiego spięty profilowana sprzączką, zdobiony jest dużymi okuciami w formie krążków, które obramowują dziurki pasa. Krążki te z profilu mają formę płaskich ściętych stożków.

Na początku XV w. następuje apogeum rozwoju kultury noszenia i dekoracji pasów rycerskich. Pas swym bogactwem i kunsztem dodawał splendoru rycerzowi. Wąskie pasy taliowe ograniczały powierzchnię zdobniczą, nie można go było zbytnio poszerzać, gdyż ograniczałoby to ruch rycerza. Zbiegło się to w czasie ze zmianą uzbrojenia ochronnego rycerzy. Pancerz elastyczny został obudowany blachami, które poniżej talii wysklepiały się w wypukły folgowy fartuch osłaniający biodra. Pozwoliło to na umieszczenia pasa na linii bioder, podtrzymywany był dodatkowo montowanymi hakami a nawet mocowany do fartucha.

Rycerski pas biodrowy stał się elementem nowej mody. Najpopularniejszym motywem geometrycznym pasów biodrowych był ostrosłup. Wyjątkowy charakter ma pas biodrowy na nagrobku księcia Henryka II Pobożnego, na którym motyw ściętego ostrosłupa wpisany jest w motyw piramidy. Zachowały się na nim ślady czerwieni, zieleni i błękitu, co potwierdza emaliowanie pasów rycerskich.

Wyjątkowa jest dekoracja pasa księcia żagańskiego Henryka IV Śmiałego, złożona jest z ułożonych przemiennie okuć w formie rombu oraz figury przypominającej współczesną muszkę męską. Najczęstszym roślinnym motywem dekoracyjnym pasów rycerskich jest czwór liść, rzadziej rozeta. Niejednokrotnie pas rycerski jest nośnikiem konkretnej tradycji heraldycznej. Treści ideowe pasów rycerskich odnosiły się nie tylko do zaszczytnego pochodzenia, ale i pozytywnej działalności czy postawy rycerza.

Pod koniec XV w. następuje przewartościowanie się obyczaju pasowania rycerskiego. Zmniejszyło się znaczenie promocji rycerskich dla przedstawicieli stanu szlacheckiego. Doprowadziło to do postępującego zaniku atrybutowej roli pasa rycerskiego.