Historia Zakonu Obroża Psa Gończego

7 sierpnia A.D. 1413 wystawiony został w Legnicy dokument fundacyjny zakonu rycerskiego sygnowany przez księcia Wacława II Legnickiego, biskupa wrocławskiego, Ludwika II księcia legnicko-brzeskiego, Przemysława I księcia Opawskiego, książąt oleśnickich Konrada IV Starszego, ówczesnego proboszcza katedry wrocławskiej, i Konrada V Kąckiego oraz Jana I, księcia Żagańskiego. Zakon przyjął nazwę „Rudenband”, co w tłumaczeniu dr. hab. Romualda Kaczmarka znaczy „Obroża Psa Gończego”.

Dokument fundacyjny miał charakter statutu. Określał on, że odpowiednio do liczby sześciu książąt dzieli się zakon na sześć grup, z których każda liczyła po czterech „Starszych”.

Członkowie Zakonu zobowiązani byli do wzajemnego wspierania się w sprawach słusznych, do pomocy stowarzyszonemu, który znalazł się w trudnej sytuacji i nie mógł z niej wybrnąć o własnych siłach.

W przypadkach sporów mieli oni zwracać się o ich rozwikłanie do księcia będącego członkiem Zakonu, uznając następnie jego wyrok bez sprzeciwu. W innym przypadku groziła kara pieniężna i utrata członkostwa. Podobne konsekwencje miano wyciągać wobec osób postępujących niezgodnie z honorem.

ludwikII

Ludwik II Brzeski

Zakon corocznie w niedzielę po św. Marcinie (11 listopada) organizował turnieje rycerskie oraz polowania, odbywały się one na przemian w Legnicy i Zgorzelcu, ale możliwe też było ich urządzanie w innych miejscach. Czas turniejowy, obejmujący trzy dni, był też jedynym momentem w roku przewidzianym na przyjmowanie w obecności starszych zakonu nowych członków, w tym także kobiet. Statut Zakonu przewidywał roczne opłaty członkowskie.

Z pierwszej rocznej opłaty miano ufundować wieczystą mszę w legnickiej kolegiacie pod wezwaniem Grobu Świętego, natomiast w trakcie corocznych turniejów odprawiano przy udziale wszystkich członków zakonu uroczystą Mszę Świętą. Zakon corocznie przeznaczał pewna sumę dla kościołów Maryjnych.

insygnia stowarzyszenia RudenbandDokument fundacyjny nakazywał noszenie orderu stowarzyszenia „Rudenband”. Ikonografii dostarczyć może, wobec nie zachowania się autentycznego orderu, wizerunek herbu księstwa legnicko–brzeskiego w herbarzu Konrada Grunenberga, ukończonym w 1483 r. Tarcza otoczona jest tam kolczastym łańcuchem z zawieszonym u dołu, w miejscu gdzie zwykle wisi order, kształtem w rodzaju obrotowego karabinka (wg Romualda Kaczmarka). Dosłowne odwoływanie się do tego wizerunku jest chybione i nie znajduje uzasadnienia w literaturze. Z powszechnie przyjętą zwyczajową praktyką, rycerze zakonni wywodzący się z arystokracji i domów panujących podkreślali swoją pozycję i prestiż, wzbogacając własne herby rodowe poprzez otaczanie ich zdobionymi łańcuchami z zawieszonym nań orderem świadczącym o przynależności do konkretnego zakonu. Pies gończy był nieodłącznym towarzyszem rycerzy podczas polowań, ale również w czasie długotrwałych wypraw do Jerozolimy. Psy bojowe wyposażone w obroże z ostrzami siały postrach w szeregach wroga. Obroże psów gończych wyposażone w kolce wystające na zewnątrz chroniły je przed atakami innych psów i wilków.